Terapide Çerçeve Nedir ve Neden Önemlidir?

Terapide Çerçeve Nedir ve Neden Önemlidir?

Çerçeve, hem fiziksel hem de soyut anlamda, bir nesne veya kavram etrafında sınır çizen ve yapılandıran bir öğedir. Fiziksel olarak çerçeve, nesneleri korur ve sergiler; soyut olarak ise kavramları, perspektifleri ve süreçleri belirli bir düzen içinde sınırlar ve anlamlandırır. Terapötik bağlamda çerçeve, terapi sürecinin temel yapı taşlarını oluşturur ve sürecin düzenli ve etkili bir şekilde ilerlemesini sağlar. Psikoterapi sürecinin başında tüm detayların açıklığa kavuşturulması süreç içinde ortaya çıkabilecek problemlerin önüne geçer.

Terapide çerçeve, danışan ve terapistin güvende hissedebilmesi, hareket alanlarının tanımlanabilmesi ve danışanın zihnindeki soru işaretlerine yanıt verilebilmesi açısından gerekli ve önemlidir. Terapist ve danışan için kuralların önceden belirtilmesi ve bu kurallara uyulması her iki tarafın haklarını korumakla birlikte aktarımdan doğan olumsuz duyguları (kızgınlık, öfke vb.) da engellemiş olur. Aynı zamanda terapi sürecinin de önemli bir parçasıdır çünkü çerçeve, danışanın dış dünyayla kurduğu ilişki hakkında terapiste önemli ipuçları verir. Danışanın çerçeveye gösterdiği uyum ya da dirençlerde (seanslara vaktinde katılmak, ödemeleri düzenli gerçekleştirmek, seansını unutmamak vb.) çoğu zaman danışanın kişilik yapısı, savunmaları ve ilişki biçimleri gizlidir. Danışanın çerçeve hakkında dile getirdiği ya da çerçeveye direnç gösterdiği durumları açıkça seansta konuşmak ve bu zorlantıların altındaki ruhsal döngü ve örüntüleri anlamlandırmak gerekir. Terapötik çerçeve bu bağlamda psikoterapi sürecinin analizinde de kullanılacak önemli bir enstrümandır.

Peki danışan ve terapist arasındaki bu sözlü/yazılı kurallar bütünü neleri kapsar?

• Terapiye ne zaman başlanacağı ve hangi yaklaşımla çalışılacağı
• Randevu saati ve gününün planlanması
• İlgi ve katılım
• Seans ücreti ve ödeme şekli
• Gecikme/iptal/değişiklik/ek randevu durumunda yapılacaklar
• Tatillerin belirtilmesi
• Ödevler ve görevler
• Kayıt ve gizlilik hakkındaki esaslar
• Danışan-terapist arasındaki ilişki (seans dışı aramalar, hediye, akraba ve/veya arkadaş görme, sosyal ortamlar, acil durumda aranacak kişiler)
• Terapiye zarar veren ve sonlandırılması gereken durumlar

Terapötik çerçeve hem danışanın hem de terapistin haklarının gözetilmesi ve terapi sürecinin korunması bakımından önemlidir ancak işlevleri bunlarla sınırlı değildir. Çerçevedeki değişmezler küresel olarak aynıdır fakat kültürel olarak esnetilebilir.

Kaynak: Gödeş, M. (2018). Psikoterapide çerçevenin önemi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1(2), 134-153.